Pure klimaatontkenning is steeds minder effectief. Mensen weten te veel en zién de gevolgen van klimaatverandering om zich heen. Daarom zijn er nieuwe tactieken ontstaan om klimaatmaatregelen te vertragen. Verhalen die twijfel zaaien over hóe we moeten optreden of hoe snel dat moet gebeuren. Ze creëren precies genoeg verwarring om ons te verlammen.
In 2024 dook ik voor Vrij Nederland in deze wereld. Een zoektocht waarin ik de zin van de onzin probeerde te filteren. Welke verhalen kloppen nou wel en welke niet? Hoe worden we door de verwarring beïnvloed? En wat zijn de versnellende verhalen?
De klimaatcrisis is zó complex dat bijna niemand die kan overzien. Dat biedt mogelijkheden voor mensen die er belang bij hebben om de status quo te behouden. Een collectief van tien klimaatwetenschappers identificeerden vier categorieën van 'vertragende klimaatverhalen'. Verhalen die ons precies genoeg verwarren om ons te verlammen.
Kijk je de klimaatcrisis recht in de ogen? Of kijk je schuin de andere kant op? De verhalen die we horen, lezen en elkaar vertellen spelen daarbij een cruciale rol. Die kunnen namelijk perfect inspelen op een diepmenselijke behoefte: niet veranderen en vastklampen aan de status quo.
Nederland is geen eiland. Daarom zouden we met te streng klimaatbeleid onze industrie de grenzen over duwen, waar ze nóg meer gaan uitstoten. Het is een klimaatverhaal dat continu opduikt. Is deze zorg nou terecht?
Lichtere vliegtuigstoelen, een digitale boardingpass en houten bestek. Zo brengt KLM haar duurzaamheidsdoelen naar eigen zeggen steeds dichterbij. Symbolisch voor het verhaal dat we zo vaak hebben gehoord: dat we met kleine stapjes kunnen verduurzamen. Hoogleraar systeemtransities en klimaatverandering Heleen de Coninck legt ons haarfijn uit hoe weinig daarvan klopt.
Rechtvaardig klimaatbeleid is niet alleen rechtvaardig. Het blijkt ook dé manier te zijn om meer mensen achter ambitieuze maatregelen te scharen. Maar diezelfde rechtvaardigheid is ook een veelgebruikt argument om klimaatmaatregelen te vertragen. Wat is daaraan te doen?
Steeds meer mensen vragen zich af of het nog zin heeft om zich in te zetten tegen klimaatverandering. Hoe begrijpelijk ook, doemdenken over het klimaat gaat ons niet helpen. Maar wat dan wel? Hoop blijkt een goed medicijn te zijn, maar lang niet in al haar vormen.
Via m'n nieuwsbrief kan je op de hoogte blijven van al m'n ontdekkingen!
